برای ساخت اتاق تمیز در گام اول باید کارکرد کلین روم و نوع (کلاس) آن تعیین گردد. دسته‌بندی (Classification) اتاق‌های تمیز بر مبنای میزان (تعداد و حجم) ذرات موجود در آنها تعیین می‌گردد. استاندارد ISO 14644-1 اتاق‌های تمیز را بر مبنای غلظت ذرات موجود در واحد حجم به ۹ کلاس تقسیم می‌کند. کلاس اتاق تمیز مورد نیاز هر کارفرما بستگی به حوزه فعالیت و نوع کاری دارد که باید در کلین روم انجام شود. اتاق‌های تمیز کلاس ۱ و ۲ برای ساخت نیمه‌هادی‌ها (Semiconductors)، تراشه‌های الکترونیکی، تولید داروهای حساس و… کاربرد دارند. برای عملکردهایی با حساسیت کمتر می‌توان از سایر کلاس‌های اتاق تمیز بهره برد. تمام مراحل طراحی و ساخت کلین روم باید با توجه به نوع و کلاس آن انجام شوند.
انتخاب زمین
اتاق تمیز فضایی است که عموماً به‌عنوان بخشی از یک کالبد بزرگ‌تر تعریف می‌شود. انتخاب زمین برای ساخت سازه اصلی باید با درنظرگرفتن شرایط خاک و توجه به کاربری‌های مجاور باشد؛ اما مهم‌تر از آن انتخاب محل قرارگیری اتاق تمیز در ساختمان است. جانمایی نادرست اتاق تمیز سبب مشکلات متعددی در زمان بهره‌برداری و استفاده از آن می‌شود. در مجموع مهمترین عواملی که باید در انتخاب زمین و سپس جانمایی کلین روم موردتوجه قرار گیرند عبارت‌اند از:
- توجه به ابعاد و کلاس اتاق تمیز و فضاهای وابسته
- ترجیحاً عدم هم‌جواری با فضاهای باز بیرونی
- عدم هم‌جواری با فضاهای آلوده و کنترل نشده
طراحی اتاق تمیز و اجرای دیوارها و سقف آن با ساندویچ پانل
قدم اول در طراحی اتاق تمیز محاسبه ابعاد آن بر مبنای نیازهای عملکردی و محدویت‌های فضایی پروژه است. ظرفیت و مشخصات تجهیزات و تأسیسات کلین روم مستقیماً با ابعاد آن در ارتباط است. محل درب و پنجره‌ها، ابعاد دقیق آنها و جزئیات مربوط به جای‌گذاری و نصب آنها باید در این مرحله تعیین و ترسیم گردد. برای دیوار و سقف کلین روم نمی‌توان از متریال‌های ساختمانی سنتی استفاده کرد زیرا ایجاد فضایی ایزوله، هوابند و نفوذناپذیر نیازمند مصالحی مدرن با قابلیت عایق‌بندی بالا است. متریالی که با وزنی سبک و قیمت مناسب جداره‌هایی یکپارچه ایجاد نماید.
ساندویچ پانل اتاق تمیز بهترین یا به تعبیری درست‌تر تنها متریال استاندارد برای ساخت سقف و دیوارهای کلین روم است. پیش از نصب پانل‌ها باید قاب و چارچوب دیوار و سقف اتاق را اجرا نمود. فرآیند نصب پانل‌های اتاق تمیز باید از روی نقشه‌های تهیه شده توسط تیم مهندسی و بوسیله‌ی نصابان حرفه‌ای انجام شود. پس از نصب تمام پانل‌ها در محل‌های از پیش تعیین شده باید با استفاده از انواع فلاشینگ‌ها هوابندی و آب‌بندی را تکمیل نموده و تمام درزها را پوشش داد.
پانل اتاق تمیز در ضخامت‌های مختلفی تولید می‌گردد اما سطح ورق تمام آنها صاف است تا هم از تجمع ذرات و آلودگی‌ها جلوگیری شود و هم شستشوی جداره‌ها با آسانی و سرعت بیشتری امکان‌پذیر باشد. فوم عایق ساندویچ پنل کلین روم از جنس PIR است. در اتاق تمیز برای به حداکثر رسیدن کارایی، پانل‌ها از ورق‌هایی با ضخامت بیشتر از ۰.۵ میلیمتر تولید می‌شوند. میزان ماندگاری ساندویچ پانل کلین روم بستگی به شرکت سازنده و مشخصات پنل دارد. پانل‌های تولیدی شرکت ماموت عمر مفیدی بیش از سی سال دارند.
تجهیز و نازک‌کاری
کارایی هر اتاق تمیز تا حد بسیار زیادی وابسته به تجهیزات و دستگاه‌هایی است که در آن نصب می‌گردند. تمام تجهیزات کلین روم باید مطابق استانداردهای بین‌المللی و دارای تأییدیه کیفیت باشند. نصب هر یک از این تجهیزات باید بر اساس نقشه‌های اجرایی و دستورالعمل‌های سازنده انجام پذیرد. در مراحل قبل (طراحی اتاق تمیز و اجرای جداره‌های آن) حتماً باید محل داکت‌ها و محل‌های عبور لوله‌ها و کابل‌های تجهیزات را در نظر گرفته و تعبیه نمود. تعدادی از مهمترین تجهیزات اختصاصی اتاق تمیز عبارتند از:ای
- هواساز کلین روم
- باکس فیلتر هوا
- دوش هوای اتاق تمیز (Air shower)
- اتاقک توزین
- پس باکس (Pass box)
علاوه بر دستگاه‌ها و تجهیزات خاص، حتی نوع تأسیسات روشنایی کلین روم و نصب آنها هم متفاوت از سایر فضاها است. تأسیسات روشنایی اتاق تمیز نباید هیچگونه حرارتی تولید نمایند. محل نصب چراغ‌ها نباید به محلی برای ورود آلودگی تبدیل شود. بهتر است طراحی اتاق تمیز و دتایل‌های اجرایی بگونه‌ای انجام شود که دسترسی به تأسیسات روشنایی از بیرون اتاق باشد. بدین ترتیب در صورت نیاز به تعمیر یا تعویض لامپ‌ها نیازی به حضور تعمیرکار در داخل کلین روم نخواهد بود.
درب و پنجره‌های اتاق تمیز هم باید در این مرحله نصب گردند. برای اتاق تمیز باید حتماً از درب و پنجره‌های مخصوص بهره برد تا احتمال نفوذ و یا تجمع ذرات ریز و آلودگی از بین برود. پنجره‌های اتاق تمیز بصورت دوجداره و در ضخامت‌های ۴۰، ۵۰، ۶۰ و ۸۰ میلیمتر تولید می‌شوند. این پنجره‌ها بگونه‌ای طراحی می‌شوند که بدون نیاز به پیچ و پرچ روی جداره دیوار و در نصب گشته و هوابندی کاملی ایجاد نمایند.
درب اتاق تمیز باید دارای فریمی از جنس آلومینیوم باشد. درب کلین روم باید از جنسی مقاوم باشد تا بر اثر شستشوی مداوم دچار آسیب نگردد. این درب‌ها سطحی صاف دارند تا از نشست گرد و غبار در گوشه‌ها جلوگیری شود. رنگ درب کلین روم باید سفید باشد تا هم آلودگی‌ها بسرعت قابل تشخیص باشند و هم باعث روشن‌تر شدن فضا گردد. نصب درب باید بگونه‌ای انجام شود که سطح آن با جداره‌ی پانل دیوار هم‌باد شود.
برای کف‌سازی کلین روم از چند نوع کفپوش (پوشش MMA، اپوکسی، پلی یورتان، کفپوش VCT) می‌توان بهره برد که همگی با شرایط خاص و نیازهای اتاق تمیز انطباق دارند. در مجموع کفپوش اپوکسی در اکثر پروژه‌های ساخت کلین روم بهینه‌ترین گزینه برای کف‌سازی است و سازندگان حرفه‌ای و باتجربه از آن استفاده می‌کنند. اجرای کف با اپوکسی مزیت‌های زیادی دارد که یکپارچه بودن، شستشوی راحت، دوام بالا و لغزنده نبودن از جمله مهمترین مزیت‌های کف اپوکسی هستند.
محوطه‌سازی و تحویل
در مورد اتاق تمیز چگونگی طراحی و اجرای محوطه‌سازی ساختمان موضوعیت چندانی ندارد اما طراحی و تعریف مسیر دسترسی از بیرون تا پشت در اتاق تمیز از اهمیت زیادی برخوردار است. البته با توجه به حساسیت بالای اتاق تمیز و لزوم به حداقل رساندن آلودگی محیطی در پیرامون ساختمان، برای کف محوطه باید از متریال‌هایی مقاوم و با قابلیت شستشو بهره برد. پیش از تحویل کلین روم و قبل از شروع استفاده از آن باید تمام تجهیزات مورد آزمایش و ارزیابی قرار گرفته و از عملکرد درست آنها اطمینان حاصل کرد. در این مقطع از کار کیفیت هوای داخل اتاق تمیز و میزان ذرات موجود در آن مورد سنجش قرار می‌گیرند تا مطابق با استانداردهای کلاس اتاق تمیز باشند.
در ساخت فضاهایی حساس مانند اتاق‌های تمیز اغلب بزرگ‌ترین مشکل عدم هماهنگی و انطباق بین طرح و اجرا است. کلین روم تنها وقتی کارایی لازم را خواهد داشت که تمام جزئیات اجرایی و دتایل‌ها دقیقاً مطابق با نقشه‌ها اجرا گردند. برای این منظور تنها راه عملی سپردن تمام مراحل طراحی و ساخت اتاق تمیز به یک شرکت متخصص در این زمینه است. شرکت ماموت ساختمان باسابقه‌ترین طراح و مجری اتاق‌های تمیز با بهره از ساندویچ پانل در کشور است. در چند دهه اخیر شرکت‌های برتر داروسازی و برندهای فعال در زمینه تکنولوژی در کشور ساخت اتاق‌های تمیز مورد نیاز خود را به ماموت ساختمان سپرده‌اند. تیم مهندسی شرکت ماموت ساختمان طراحی و اجرای انواع کلین روم را در سریع‌ترین زمان و با به‌صرفه‌ترین مبلغ برعهده می‌گیرد. شما می‌توانید از طریق تماس با کارشناسان ما برآوردی اولیه از زمان و هزینه طراحی و ساخت اتاق تمیز مورد نیازتان دریافت نمایید.
