وقتی تصمیم بر احداث سردخانه گرفته شد در قدم اول باید توجه داشت که سردخانه‌ها در انواع مختلفی وجود دارند. بسته به شرایط، نیازها و بودجه ساخت باید نسبت به تعیین نوع سردخانه اقدام نمود. ظرفیت (حجم) سردخانه و همچنین دمای داخلی آن دو وجه تمایز انواع سردخانه هستند. سردخانه‌ها از نظر ظرفیت در سه نوع کانکسی (کوچک)، اتاقکی (متوسط) و سوله‌ای (صنعتی) ساخته می‌شوند. از نظر دمای داخلی هم سردخانه‌ها را می‌توان در سه دسته جای داد:
- بالای صفر (میوه و سبزیجات، لبنیات و…)
- زیر صفر (گوشت، مرغ و…)
- تونل انجماد
با تعیین نوع سردخانه، نوبت به اخذ مجوزهای لازم می‌رسد. احداث سردخانه‌های ثابت نیاز به کسب مجوز از مراجع ذی‌صلاح دارد. بعد از آن باید یک برآورد دقیق از هزینه‌های ساخت و راه‌اندازی انجام شود. متره و برآورد دقیق قبل از شروع ساخت، شرط لازم برای اجرای سریع سردخانه و به بهره‌برداری رساندن آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن است. شرایط دمایی خاص سردخانه سبب می‌شود تا بودجه لازم برای ساخت آن بیشتر از سایر کاربری‌ها باشد. هزینه احداث سردخانه عمدتاً شامل موارد زیر است:
- هزینه مصالح مورد نیاز برای اجرای سازه و جداره‌های (دیوار و سقف) سردخانه
- هزینه تجهیز سردخانه و خرید تأسیسات سرمایشی و تجهیزات کنترل دما
انتخاب زمین
انتخاب زمین برای احداث سردخانه از حساسیت و اهمیت دوچندانی برخوردار است؛ زیرا در سردخانه باید تبادل حرارتی از تمام جداره‌ها از جمله کف به حداقل ممکن برسد. ازآنجایی‌که به‌حداقل‌رساندن تبادل حرارتی در سردخانه‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است زمین محل احداث سردخانه ترجیحاً نباید در مسیر وزش بادهای مداوم باشد. در هنگام جستجوی سایت و انتخاب زمین برای سردخانه باید موارد زیر را در نظر داشت:
- توجه به ابعاد سردخانه که بر مبنای ظرفیت (تناژ) تعیین می‌گردد
- نزدیکی به مراکز تولید کالاهای سردخانهای
- آزمایش خاک و اطمینان از استحکام و ثبات کافی بستر ساخت
طراحی و اجرای سردخانه
ابعاد سازه سردخانه بر اساس ظرفیت (تناژ) آن تعیین می‌گردد. با درنظرگرفتن حجم سردخانه، نوع کالا و نحوه چینش (قفسه‌بندی) اقلام می‌توان طول، عرض و ارتفاع سازه را تعیین نمود. برای سردخانه‌های صنعتی و بزرگ سازه اصلی به‌صورت سوله اجرا می‌گردد و سردخانه در درون سازه اصلی واقع می‌شود. بعد از تعیین ابعاد کلی فضا، نقشه‌های سازه‌ای و جزئیات اجرایی باید آماده گردند. در هنگام اجرای فونداسیون می‌توان با اجرای دتایل‌هایی ساده اما مؤثر بستر سردخانه را تا حد زیادی از نوسانات دمایی محوطه اطراف مصون داشت. پس از اجرای فونداسیون زمان برپایی سازه سوله فرا می‌رسد. برای اجرای سوله سردخانه از سیستم‌های سازه‌ای مختلفی می‌توان بهره برد که در این میان سوله خرپایی هیچ محدودیتی در پوشش دهانه‌های وسیع ندارد و به‌صرفه‌ترین و کاراترین است. در نهایت باید جداره‌ها (دیوارها و سقف) سوله را با متریالی مقاوم و ماندگار پوشش داد.
اجرای دیوار و سقف سردخانه با ساندویچ پانل
همان‌طور که ذکر شد وقتی موضوع ساخت و راه‌اندازی سردخانه مطرح باشد بدون شک بهترین متریال برای اجرای جداره‌ها (دیوارها، سقف و گاهی کف) ساندویچ پانل است. اما تمام انواع ساندویچ پانل برای ساخت سردخانه مناسب نیستند. از جنبه جنس ورق و نوع فوم استفاده از ساندویچ پنل با فوم پلی‌یورتان و ورق آلوزینک بیشترین بازدهی را برای سردخانه به همراه خواهد داشت. این نوع پانل در شرایط خاص سردخانه و با گذشت زمان دچار افت کارایی نمی‌شود و برای مدتی طولانی کارایی خود را حفظ می‌کند. انتخاب ضخامت ساندویچ پانل سردخانهای باید با توجه به نوع سردخانه و کلاس آن انجام شود. برای اجرای جداره‌های سردخانه باید از پانل‌های ضخیم‌تری نسبت به سایر کاربری‌ها بهره برد.
برای سردخانه‌های بالای صفر باید از پانل‌هایی با ضخامت ۸ و ۱۰ سانتیمتر استفاده شود. سردخانه‌های زیر صفر حساسیت دمایی بالاتری دارند. در سردخانه‌های زیر صفر برای به‌حداقل‌رساندن تبادل حرارت و برودت حتماً باید از ساندویچ پانل‌هایی با ضخامت ۱۲.۵ و ۱۵ سانتیمتر بهره برد. سردخانه‌ها گاه به عنوان بخشی از یک فضای بزرگ‌تر ساخته می‌شوند و گاه سازه‌ای مستقل هستند. اجرای سردخانه عموماً مراحل مشخص و ثابتی دارد. البته مرحله‌ی مربوط به اجرای جزئیات کف با توجه به شرایط ساخت و نوع سردخانه ممکن است در ابتدا یا انتهای عملیات ساخت انجام شود. به طور کلی برای اجرای جداره‌های سردخانه‌ها با استفاده از ساندویچ پانل مراحل زیر باید به ترتیب اجرا گردند:
- اجرای زیر ساخت دیوار (نصب رانر)
- نصب پانل‌های دیوار
- اجرای آویز سقف و مقدمات اجرای سقف
- نصب پانل‌های سقف
- نصب فلاشینگ‌ها و پوشش نقاط اتصال دیوار و سقف
برای آماده کردن بستر نصب پانل‌های دیوار ابتدا باید پروفیلی با مقطع U یا L در کف اجرا گردد تا ساندویچ پانل‌های دیوار روی آن قرار گیرند. انتخاب از بین دو پروفیل U یا L بستگی به شرایط پروژه دارد. همان‌طور که ذکر شد در برخی موارد سردخانه در داخل یک سازه بزرگ‌تر و به عنوان بخشی از یک ساختمان وسیع اجرا می‌گردد (مانند ساخت سردخانه در زیرزمین یک بیمارستان) و گاه سردخانه سازه‌ای مستقل و منفرد است. اتصال پانل‌های دیواری سردخانه از نوع فاق و زبانه است و از پیچ حتی‌الامکان برای اتصالات استفاده نمی‌شود. در هر نقطه که نیاز به تقویت نقاط اتصال در سردخانه باشد عمدتاً چسب سیلیکون به کار می‌رود. اگر در جایی استفاده از پیچ ضرورت داشته باشد از پیچ تفلون به جای پیچ‌های متداول استفاده می‌شود.
در سردخانه‌ها نباید سقف ساندویچ پانل را به شکل متعارف سایر کاربری‌های اجرا نمود. برای اجرای سقف سردخانه و به منظور جلوگیری از ایجاد پل حرارتی (Thermal bridge) باید جزئیات و دتایل‌های خاصی اجرا گردند. بخش مهمی از این مرحله استفاده از آویز (Hang) برای نگه داشتن پانل‌ها در سقف و انتقال نیروی ناشی از وزن آنها به سقف سازه‌ای می‌باشد. پروفیل امگا (Omega) با دیتیل خاص (مطابق تصویر) به آویز متصل شده و بستر لازم را برای قرارگیری ساندویچ پانل‌ها فراهم می‌کند. در سردخانه‌ها با توجه به حساسیت دمایی بالا و لزوم ممانعت از اتلاف برودتی برای اجرای سقف هم از پانل دیواری استفاده می‌شود.
در هنگام اجرای جداره‌های سردخانه تمام درزها باید با بهره از انواع فلاشینگ (کنج، کرو و…) پوشش داده شوند. به علاوه بهتر است تمام فضاهای خالی با استفاده از فوم پلی یورتان یا سایر مواد عایق پر گردند تا احتمال هرگونه تبادل حرارت و برودت منتفی گردد. در محل به هم رسیدن پانل‌های سقف و دیوار می‌توان دیتیل‌های متفاوتی را اجرا نمود. در برخی از پروژه‌ها برش پله‌ای انجام می‌شود. در برخی دیگر از پروژه‌ها پروفیل L شکل و چسب سیلیکون در محل اتصال پانل دیوار و سقف به کار می‌روند.
جزئیات اجرایی گوناگونی برای اجرای کف سردخانه قابل استفاده هستند که بسته به شرایط پروژه (متراژ، محدوده دمایی سردخانه و…) باید از بین روش‌های مختلف بهترین روش را برای اجرای کف سردخانه به کار گرفت. برای اطمینان از عایق‌بندی کامل باید روی فونداسیون با ایزوگام پوشش داده شود. برای ممانعت از تبادل برودت و حرارت گاه کانال‌های زیرسطحی در کف سردخانه ایجاد می‌شود که اصطلاحاً به آنها گربه‌رو گفته می‌شود. در برخی پروژه‌ها کف با بهره از مش، بتن، فوم عایق و نهایتاً اپوکسی اجرا می‌گردد. مهمترین نکته در اجرای کف سردخانه‌های زیر صفر استفاده از فوم عایق (پلی یورتان یا XPS) است. با استفاده از ساندویچ پانل دورو نایلون تبادل حرارت و برودت از کف سردخانه به حداقل ممکن می‌رسد. فوم‌های داخل کف سردخانه را به شیوه‌های مختلفی می‌توان در کنار هم قرار داد. نحوه چینش فوم‌های عایق در کف بر طبق نظر طراح و مجری تعیین می‌گردد.
حفظ کیفیت محصولات با کاهش میزان اکسیژن در محیط سردخانه
بسیاری از کالاها و اقلام خوراکی که در سردخانه‌ها نگهداری می‌شوند در تماس با اکسیژن هوا به‌مرور دچار افت کیفیت شده، تازگی خود را از دست داده و گاه حتی فاسد می‌شوند. از همین رو در نسل جدید سردخانه‌ها جذب اکسیژن و کاهش میزان آن در هوای داخل سردخانه به‌عنوان راهکاری برای حفظ تازگی و کیفیت محصولات و همچنین جلوگیری از بروز و رشد کپک، قارچ و باکتری‌ها مدنظر قرار گرفته است. با کاهش اکسیژن، محصولات حتی در دماهای بالاتر هم سالم باقی می‌مانند و بدین ترتیب نیاز به کارکرد مداوم دستگاه‌های سرمایشی کاهش می‌یابد. برای عملی نمودن این روش دستگاه جذب اکسیژن (Oxygen Absorbers) باید در سردخانه نصب گردد. نکته مهم در این روش هوابندی کامل تمام جداره‌ها و به صفر رساندن نفوذ هوای خارجی به داخل است. ساندویچ پانل تنها متریالی است که این میزان از هوابندی را ممکن می‌سازد. نصب پانل‌ها توسط نصاب حرفه‌ای و بهره از انواع فلاشینگ شرط لازم برای درزبندی و هوابندی کامل سطوح ساندویچ پنل است.
نازک‌کاری و تجهیز
تجهیزات سرمایشی بخش بسیار مهمی از هر سردخانهای هستند. مقدمات لازم برای نصب تأسیسات برودتی بخصوص محل عبور لوله‌ها و کانال‌ها باید در مراحل قبل فراهم شده باشد. در این مرحله تجهیزات در محل نهایی خود نصب می‌شوند و عملکرد درست آنها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. برای کف سردخانه‌ها بهترین گزینه استفاده از اپوکسی است. زیرسازی کف برای جلوگیری از تبادل دمایی از اهمیت زیادی برخوردار است. در سردخانه‌های زیرصفر از پانل دورو نایلون در کف استفاده می‌شود و سپس کف نهایی بر روی آن اجرا می‌گردد. سردخانه‌ها به بخش بارانداز هم نیاز دارند تا تخلیه و بارگیری کالاها در آن نقطه انجام شود. جانمایی و اجرای جزئیات اتصالات در بخش بارانداز باید به‌گونه‌ای باشد که تبادل حرارتی با محیط بیرون به حداقل ممکن برسد. یکی از نکات مهم در مورد سردخانه‌ها لزوم استفاده از درب‌های خاص و عایق است. شرکت ماموت انواع درب‌های مخصوص سردخانه را با بالاترین کیفیت و با استفاده از بهترین مواد از جمله فایبرگلاس تولید می‌نماید.
محوطه‌سازی و تحویل
قبل از انجام هر اقدامی برای محوطه‌سازی سردخانه‌ها باید زه‌کشی محوطه انجام شود. بدین ترتیب آب‌های سطحی از روی محوطه دفع می‌گردند. در غیر این صورت با تجمع آب در محوطه و نفوذ آن به سازه، عملکرد سردخانه دچار مشکل خواهد شد. در محوطه سردخانه باید مسیرهای دسترسی برای خودروهای حمل کالا در نظر گرفته شود و از مصالحی با دوام بالا برای کف‌سازی معابر استفاده گردد. در بخشی از محوطه باید پارکینگ مسقف در نظر گرفته شود تا خودروهای حمل بار امکان توقف در سایه را داشته باشند.
کوچکترین اشتباهی در طراحی یا بی‌دقتی در اجرای سردخانه‌ها خسارات مالی جبران‌ناپذیری را بر کارفرما تحمیل می‌کند. در مقابل اگر سردخانه مطابق با اصول استاندارد طراحی و احداث گردد و ساندویچ پنل‌ها بدرستی نصب و هوابندی شوند آنگاه بازدهی اقتصادی بالایی نصیب مالکان سردخانه خواهد شد. شرکت ماموت ساختمان تیمی از برترین مهندسان طراح و نصابان مجرب و ماهر را در اختیار دارد. ماموت با اتکا بر سالها تجربه توان طراحی و ساخت انواع سردخانه را در کوتاه‌ترین زمان و با بالاترین کیفیت دارد.
شرکت ماموت ساختمان از اولین مراحل کار یعنی انتخاب زمین و طراحی سازه تا آخرین مرحله ساخت در کنار کارفرمایان است و انجام تمام مراحل را به طور کامل برعهده می‌گیرد. این شیوه همکاری بین کارفرما و پیمانکار که به آن EPC گفته می‌شود مزایای بسیاری دارد. مهمترین مزیت آن مدیریت یکپارچه کل فرایند طراحی و ساخت سردخانه است که باعث صرفه‌جویی در هزینه و زمان شده و امکان نظارت کامل را فراهم می‌کند. در صورتی که تمایل دارید طراحی و اجرای سردخانه خود را به ماموت ساختمان بسپارید و همچنین برای مشورت با کارشناسان ماموت از طریق تماس تلفنی یا چت سایت با ما در ارتباط باشید.
