ساندویچ پانل پشم شیشه
پشم شیشه از جمله قدیمی‌ترین عایق‌های حرارتی مورد استفاده در صنعت ساختمان است. این ماده تا چند دهه پیش بسیار مورد استقبال بود و کاربرد گسترده‌ای در بخش‌های مختلف صنعت ساختمان از جمله تولید ساندویچ پانل داشت. اما به مرور نسل جدیدی از مواد عایق حرارت تولید و عرضه شدند و جای پشم شیشه را در بسیاری از بخش‌ها گرفتند.
امروزه ساندویچ پانل پشم شیشه سهم اندکی از بازار پنل‌های عایق دارد. در یک دهه اخیر فوم‌های عایق پلیمری به ماده اصلی مورد استفاده در تولید انواع ساندویچ پانل تبدیل شده‌اند. در این مطلب توضیحات کاملی در مورد نحوه تولید و ویژگی‌های پنل پشم شیشه ارائه شده و دلایل کاهش استقبال از این متریال مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
تولید ساندویچ پانل پشم شیشه
برای تولید ساندویچ پانل پشم شیشه ابتدا باید مواد اولیه مورد استفاده برای لایه‌های میانی و جانبی تهیه گردند. در تولید این متریال برای بخش میانی از پشم شیشه استفاده می‌شود و لایه‌های جانبی عموماً از جنس ورق‌های فلزی هستند. تولید پشم شیشه خود دارای چندین مرحله مختلف است. برای تولید این ماده چند روش مختلف وجود دارد که با وجود برخی تفاوت‌ها کلیت کار در تمام این روش‌ها مشابه یکدیگر می‌باشد. مراحل تولید این ماده به ترتیب عبارت‌اند از:
- در اولین مرحله مواد اولیه مورد نیاز برای تولید پشم شیشه باید تهیه شده و با هم ترکیب شوند. ماسه سیلیس و شیشه مواد اولیه اصلی در تولید پشم شیشه می‌باشند. هر چقدر خلوص و کیفیت مواد اولیه بیشتر باشد الیاف پشم شیشه که نهایتاً تولید می‌شوند و در ساخت ساندویچ پانل به کار می‌روند کیفیت بیشتری خواهند داشت. از همین رو حذف ناخالصی‌های مواد اولیه یکی از اقدامات مهم در این مرحله است.
- در دومین مرحله ترکیب مواد اولیه به کوره منتقل شده و تحت تأثیر دمایی برابر با ۱۴۰۰ درجه سانتیگراد ذوب می‌شوند. بدین منظور دمای کوره و روند افزایش دما باید به طور پیوسته تحت کنترل باشند و در انتها باید از ذوب کامل تمام اجزای ترکیب اطمینان حاصل شود.
- در مرحله سوم مواد مذاب باید به الیاف تبدیل شوند. مواد مذاب در داخل دستگاه ویژه‌ای قرار گرفته و با سرعت بالا به چرخش در می‌آیند. چرخش سریع و تغییر دما باعث تشکیل الیاف می‌شود. این مرحله به نوعی مهم‌ترین بخش از فرآیند تولید پشم شیشه است.
- مرحله چهارم جایی است که رزین‌ها به الیاف تولید شده در مرحله قبل اضافه شده و ترکیب دوباره به یک کوره با دمای ۲۵۰ درجه سانتیگراد منتقل می‌شود. در این بخش هوای گرم از میان الیاف جریان می‌یابد و موجب افزایش سختی و مقاومت محصول می‌گردد.
- در مرحله پنجم خروجی مرحله قبل برش داده می‌شود. در تعیین ابعاد و اندازه برای برش محدودیتی وجود ندارد و بستگی به محل استفاده از پشم شیشه دارد. اکثر تولیدکنندگان از فشار شدید جریان آب برای برش استفاده می‌کنند. الیافی که در تولید ساندویچ پانل به کار می‌روند بسته به ابعاد و نوع پنل برش داده می‌شوند.
- مرحله ششم جایی است که الیاف توسط دستگاه پرس فشرده شده و برای عرضه آماده‌سازی و بسته‌بندی می‌شوند. پشم شیشه قابلیت فشرده‌سازی بالایی دارد.
کاربرد ساندویچ پنل پشم شیشه
پشم شیشه در مقایسه با سایر مواد عایق حرارت عملکرد چندان قابل‌توجهی ندارد. وزن به نسبت سبک و عایق‌بندی صوتی تنها مزیت‌های شاخص این ماده هستند. چند مزیت محدود در مقایسه با معایب متعدد این ماده اهمیت چندانی ندارند. واقعیت این است که ساندویچ پانل پشم شیشه کاربرد بسیار کمتری نسبت به پنل‌های پلی یورتان، پلی استایرن و پشم سنگ دارد.
سازندگان حرفه‌ای و پیمانکاران باتجربه دیگر این نوع پنل را در پروژه‌های ساخت‌وساز به کار نمی‌برند. با این وجود می‌توان از این متریال برای ساخت دیوارها و سقف برخی از ساختمان‌ها بهره برد. در مواقعی که سایر انواع پنل در دسترس نباشند ساندویچ پانل پشم شیشه را می‌توان به عنوان متریال اصلی برای اجرای جداره‌ها در کاربری‌های زیر به کار برد:
- انبارهای کارخانجات
- سوله‌های صنعتی
- کارگاه‌های تولیدی
- انواع کانکس
- سالن‌های چندمنظوره
معایب پانل پشم شیشه
پیش از بکارگیری هر مصالح یا متریالی باید ابتدا معایب آن را به درستی شناخت و آگاهانه اقدام به استفاده از آن نمود. پشم شیشه از جمله موادی می‌باشد که تحقیقات فراوانی در مورد معایب آن و مشکلات ناشی از بکارگیری آن انجام شده است. البته هنوز هم اختلاف نظرهایی در مورد ویژگی‌ها و معایب این ماده وجود دارد. معایب ساندویچ پانل پشم شیشه را می‌توان در سه دسته جای داد:
- تهدید سلامتی انسان و عامل بروز بیماری
- ضعف در برابر رطوبت (آب و بخار آب)
- آسیب به طبیعت و ایجاد مشکلات زیست محیطی
تماس انسان با الیاف پشم شیشه باعث بروز حساسیت‌های پوستی، تحریک چشم و بیماری‌های تنفسی می‌شود. از همین رو در هنگام کار با ساندویچ پانل پشم شیشه باید از دستکش، ماسک و سایر تجهیزات لازم بهره برد. ضعف در برابر رطوبت نقطه ضعف مشترک این ماده و پشم سنگ است. هر دو این مواد تحت تأثیر رطوبت دچار افت کارایی می‌شوند. در مقابل فوم عایق پلی یورتان عملکرد قابل قبولی در برابر رطوبت دارد. پیشرفت علم و تکنولوژی سبب شده تا راهکارهایی برای بازیافت پشم شیشه پیدا شود اما با این وجود فرآیند بازیافت این ماده نیازمند صرف هزینه بالایی است. به همین دلیل در حال حاضر این ماده همچنان تهدیدی برای محیط زیست محسوب می‌شود.
انواع ساندویچ پانل پشم شیشه
ساندویچ پانل پشم شیشه را می‌توان برای ساخت دیوارها و سقف به کار برد. البته پانل سقفی سطح مقطع متفاوتی دارد و هر شیت آن دارای چندین گام است. پنل پشم شیشه معمولاً برای اجرای جدار‌های سردخانه و اتاق تمیز به کار نمی‌رود. برای اینگونه فضاها که توجه به مسائل بهداشتی در آن‌ها حساسیت بالاتری دارد باید از پانل ساندویچی با فوم پلی یورتان بهره برد. در تولید ساندویچ پانل پشم شیشه چندین جنس ورق مختلف قابل استفاده هستند.
ورق‌های فلزی از نوع گالوانیزه، آلوزینک و آلومینیم بیشتر از سایر انواع ورق در تولید پنل ساندویچی به کار می‌روند. در ترکیب آلوزینک علاوه بر روی (زینک)، آلومینیوم هم وجود دارد و از همین رو پوشش گالوالوم یا همان آلوزینک نسبت به گالوانیزه در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی مقاوم‌تر است. آلومینیم دوام طولانی و عملکرد بسیار خوبی دارد اما قیمت بالای آن سبب شده تا بکارگیری آن در صنعت ساختمان محدود به درصد اندکی از پروژه‌ها با بودجه نامحدود باشد.
ساندویچ پانل پشم شیشه در چند ضخامت مختلف تولید می‌شود. در کاربری‌هایی که به حداقل رساندن عبور حرارت و برودت از جداره‌ها اهمیت زیادی دارد و همچنین در مناطقی که دمای هوا بیش از حد گرم یا سرد می‌باشد باید از پنل‌های ضخیم‌تر بهره برد. برای کاربری‌هایی مانند سوله‌های صنعتی یا انبارها اگر در مناطق معتدل واقع باشند به منظور اجرای دیوارها و سقف، ساندویچ پانل پشم شیشه با ضخامت کم هم کارایی و دوام لازم را خواهد داشت. این متریال را می‌توان در رنگ‌های گوناگون تولید نمود. اما با توجه به کاهش استفاده از این نوع پانل در سالیان اخیر، امروزه تولیدکنندگان این متریال را تنها در چند رنگ مشخص و پرطرفدارتر عرضه می‌کنند.
مشخصات ساندویچ پنل پشم شیشه
برای سنجش میزان مطابقت هر ساندویچ پانل با نیازهای یک پروژه باید به مشخصات پنل به خصوص ابعاد و جنس مواد اولیه آن توجه نمود. جنس و ضخامت ورق پنل هم بر وزن و هم بر دوام آن موثر است. توجه به عرض پانل ساندویچی در زمان بارگیری، حمل و نصب ضرورت دارد. ساندویچ پانل سقفی و دیواری هر یک دارای عرض متفاوتی هستند. تولید پنل در طول‌های مختلف محدودیتی ندارد اما با توجه به محدودیت ابعاد تریلرهای حمل بار، ساندویچ پانل پشم شیشه با طول حداکثر ۱۳.۶ متر تولید می‌شود.
| مشخصات ساندویچ پانل پشم شیشه | |
| انواع | دیواری و سقفی |
| جنس ورق | انواع ورق‌های فلزی (گالوانیزه، آلوزینک و آلومینیم) |
| ضخامت ورق | ضخامت‌های مختلف از ۰.۴ تا ۰.۸ میلیمتر |
| ضخامت پنل | ۵، ۷.۵، ۱۰ و ۲۰ سانتی‌متر |
| عرض پانل دیواری | ۹۵ تا ۱۱۵ سانتی‌متر |
| عرض پانل سقفی | ۹۶ تا ۱۰۵ سانتی‌متر |
| طول پنل | متغیر بر طبق درخواست مشتری |
قیمت ساندویچ پانل پشم شیشه
میزان خلوص مواد اولیه، دانسیته یا همان میزان فشردگی پشم شیشه و همچنین ضخامت و جنس ورق از جمله مهم‌ترین فاکتورهای موثر بر قیمت ساندویچ پانل پشم شیشه هستند. هر چقدر چگالی پشم شیشه مورد استفاده در تولید پنل بیشتر باشد قیمت نهایی پانل هم بیشتر خواهد بود. همانطور که پیشتر ذکر شد ورق گالوانیزه و ورق آلوزینک رایج‌ترین گزینه‌ها برای تولید ساندویچ پانل پشم شیشه می‌باشند. از جنبه قیمت پنل با ورق آلوزینک اندکی گران‌تر از پانل گالوانیزه است.
ضخامت کلی این متریال هم طبیعتاً بر قیمت آن تأثیر می‌گذارد و پانل ۲۰ سانتی قیمتی بیشتری نسبت به پنل ۵ سانتی‌متری دارد. رنگ متریال در اکثر مواقع نقشی در تعیین قیمت ندارد مگر در مواردی اندک که رال رنگ خاصی مد نظر خریدار باشد که در این صورت تولید ورق باید به صورت سفارشی انجام شود. با مقایسه کارایی و قیمت ساندویچ پانل پشم شیشه با سایر انواع پنل مشخص است که این متریال انتخابی اقتصادی نیست و استفاده از آن برای ساخت دیوارها و سقف به جز در مواردی اندک و خاص صرفه و توجیه اقتصادی ندارد.
خرید ساندویچ پانل پشم شیشه
با وجود معایب متعدد پشم شیشه هنوز هم برخی سازندگان از این متریال برای اجرای جداره‌های ساختمانی بهره می‌برند. از آنجا که تولیدکنندگان مطرح و معتبر چند سالی است که دیگر ساندویچ پانل پشم شیشه تولید نمی‌کنند چاره‌ای به جز خرید این متریال از تولیدکنندگان متفرقه نیست.
در صورت خرید این نوع پنل ساندویچی پیش از استفاده باید تمهیدات لازم را برای حفظ سلامتی تیم نصب در نظر گرفت. اکثر کارشناسان حوزه ساختمان توصیه می‌کنند که به جای خرید پنل پشم شیشه و نصب آن، پنل پلی یورتان مورد استفاده قرار گیرد. بر خلاف عایق‌های پلیمری سنجش کیفیت الیاف معدنی کار ساده‌ای نیست. از همین رو باید در هنگام خرید ساندویچ پانل پشم شیشه دقت زیادی داشت.