ساندویچ پانل پشم سنگ
یکی از مهم‌ترین دلایل برتری ساندویچ پنل نسبت به سایر مصالح ساختمانی تولید آن در انواع گوناگون با مشخصات و ویژگی‌های متفاوت است. تولیدکنندگان این متریال را با مواد اولیه مختلف و در چندین ضخامت و رنگ متنوع تولید می‌کنند. ساندویچ پانل پشم سنگ یکی از انواع پنل می‌باشد که هنوز هم توسط برخی از کارخانه‌ها تولید و عرضه می‌گردد. در مورد کاربرد این متریال در صنعت ساختمان برای ساخت دیوارها و سقف نظرات گوناگونی وجود دارد. در این مطلب تمام اطلاعات مرتبط با این پنل ساندویچی ارائه شده و مزایا، معایب و مشخصات عملکردی آن به طور کامل مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
تولید ساندویچ پنل پشم سنگ
برای تولید انواع پانل ساندویچی یک ماده عایق حرارت در میان دو لایه‌ی جانبی قرار می‌گیرد. این ترکیب سه لایه وجه اشتراک اشکال مختلف ساندویچ پانل است. هر یک از مواد عایق حرارت فرآیند تولید و مواد اولیه‌ی متفاوتی دارند. برای تولید پشم سنگ از چند نوع سنگ بخصوص بازالت استفاده می‌شود. ابتدا سنگ‌ها به قطعات کوچک‌تر تقسیم شده و سپس در کوره دمای آنها افزایش داده می‌شود.
این سنگ‌ها در دمای بالا در حدود ۱۶۰۰ درجه سانتیگراد ذوب می‌شوند. در ادامه جریان هوا از مجاور این مواد مذاب عبور داده شده و سپس مواد را به بخش بعدی منتقل می‌کنند. در این مرحله از کار، مواد را در داخل گرداننده‌های دوار با سرعت بالا به گردش در می‌آوردند. ماده مذاب بر اثر گردش سریع به صورت رشته‌های بلند و باریک در می‌آید و در نهایت با هوادهی سرد می‌گردد. چند ماده چسبنده به رشته‌ها اضافه شده و در ادامه ترکیب حاصل تحت فشار زیاد متراکم می‌شود.
محصول نهایی این فرآیند چند مرحله‌ای پشم سنگ است که در صنایع مختلف به کار می‌رود. یکی از موارد کاربرد این ماده در تولید ساندویچ پانل می‌باشد که به عنوان ماده عایق حرارت در بخش میانی پانل قرار می‌گیرد. مراحل تولید پشم سنگ به طور خلاصه عبارت‌اند از:
- تهیه مواد اولیه از جمله سنگ بازالت (Basalt)
- خرد کردن و آماده‌سازی سنگ‌ها
- انتقال مواد اولیه به داخل کوره
- ذوب سنگ‌ها با افزایش حرارت به ۱۶۰۰ درجه سانتیگراد
- گرداندن سریع مواد مذاب داخل گرداننده‌های دوار
- تبدیل شدن مواد مذاب به رشته‌های بلند و باریک
- افزودن موادی با چسبندگی بالا به رشته‌ها
- متراکم کردن ترکیب رشته‌ها و مواد چسبنده تحت فشار
انواع ساندویچ پانل پشم سنگ
جنس ورق، ضخامت و رنگ در انواع پانل پشم سنگ متفاوت است. این متریال را می‌توان در رال رنگ‌های مختلف تولید نمود. اکثر تولیدکنندگان پنل ساندویچی از ورق‌های پیش رنگ شده استفاده می‌کنند. رال‌رنگ‌های طیف سفید، آبی و خاکستری بیشتر از سایر رنگ‌ها در صنعت ساختمان کاربرد دارند. ساندویچ پانل پشم سنگ عموماً در ضخامت‌های مختلف بین ۴ تا ۱۵ سانتیمتر تولید و عرضه می‌گردد.
برای لایه‌های جانبی پانل که در دو سمت پشم سنگ قرار می‌گیرند از ورق‌هایی با جنس‌های گوناگون می‌توان بهره برد. ورق گالوانیزه و ورق‌های آلوزینک و آلومینیم بیشترین همخوانی را با شرایط و نیازهای صنعت ساختمان دارند. پانل پشم سنگ با ورق گالوانیزه در مناطق خشک و یا با رطوبت اندک و پنل با ورق آلوزینک در نواحی مرطوب برای اجرای سقف و دیوارها به کار گرفته می‌شوند.
کاربرد پانل پشم سنگ
امروزه پانل ساندویچی به یکی از مصالح پرکاربرد در صنعت ساختمان تبدیل شده و رقیبی جدی برای آجر و سفال محسوب می‌شود. سالانه چند میلیون مترمربع انواع ساندویچ پنل در اجرای دیوارها و سقف ساختمان‌ها به کار می‌روند. کاربری هر ساختمان تأثیر زیادی بر شرایط و نیازمندی‌های آن دارد و از همین رو برای هر پروژه باید نوعی از ساندویچ پانل که بیشترین انطباق را با این نیازها داشته باشد انتخاب کرده و به منظور ساخت جداره‌ها به کار گرفت. کاربرد پانل ساندویچی پشم سنگ محدود به ساختمان‌هایی با خطر جدی و بالقوه آتش‌سوزی است که هیچ محدودیتی در زمان و بودجه ندارند.
مزایا و معایب ساندویچ پنل پشم سنگ
جلوگیری از تبادل حرارت و توانایی بالا در عایق‌بندی حرارتی مزیت مشترک تمام انواع ساندویچ پانل است. اما به جز این ویژگی مشترک هر یک از انواع پانل مزایا و معایب خاص خود را دارند. اولویت‌های عملکردی و خواسته‌های کارفرما عامل اصلی در انتخاب بهترین پنل برای هر ساختمان می‌باشند. مزیت اصلی ساندویچ پنل پشم سنگ نسوز بودن آن است. بخش عمده‌ای از مصالح ساختمانی وقتی در معرض شعله‌های آتش و حرارت شدید ناشی از آتش‌سوزی قرار می‌گیرند شعله‌ور شده و می‌سوزند. ساندویچ پانل پشم سنگ نسوز از جمله اندک مصالحی است که توان ایستادگی در برابر حرارت بسیار بالا و آتش‌سوزی‌های عظیم را دارد.
معایب این متریال را باید در مقایسه آن با سایر انواع پانل بررسی نمود. اما به طور کلی عایق‌های معدنی در مواجهه با رطوبت دچار ضعف هستند. تمام ساختمان‌ها حتی در مناطق خشک و کم‌باران هم گاهی در معرض رطوبت قرار می‌گیرند و کوچکترین ضعفی در مصالح مورد استفاده ممکن است سبب بروز خسارات مالی جبران ناپذیر شود. زنگ‌خوردگی و خوردگی مهم‌ترین آسیب‌های ناشی از رطوبت هستند که همزمان زیبایی و کارایی سطوح ساختمانی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. زنگ‌زدگی در یک نقطه متوقف نمی‌شود و به مرور در سطح گسترش می‌یابد.
جدول مشخصات فنی ساندویچ پانل پشم سنگ
| نوع ساندویچ پانل | دیواری و سقفی |
| ضخامت پانل | از ۴ تا ۱۵ سانتیمتر |
| نوع ورق | انواع ورق‌های فلزی (گالوانیزه، آلوزینک و…) |
| مهم‌ترین مزیت | نسوز بودن و مقاومت بالا در برابر آتش و حرارت شدید |
| مهم‌ترین ضعف | ضعف در برابر رطوبت و وزن به نسبت سنگین |
مقایسه دو نوع پنل پشم سنگ و پشم شیشه
در تولید انواع پانل ساندویچی از دو گروه مواد عایق استفاده می‌شود: عایق‌های پلیمری و عایق‌های معدنی. پشم شیشه و پشم سنگ از جمله مهم‌ترین و پرکاربردترین مواد عایق معدنی محسوب می‌شوند. برخی از مشخصات و ویژگی‌های این دو عایق و در نتیجه خصوصیات دو نوع ساندویچ پانل تولید شده با آنها مشابه یکدیگر هستند. مقاومت بالا در برابر تبادل حرارت، عایق‌بندی صوتی و ایستادگی در برابر آتش شاخص‌ترین مزایای مشترک این دو پانل ساندویچی هستند.
در زمینه عایق‌بندی حرارتی پشم شیشه عملکردی بهتر از پشم سنگ دارد. البته مقاومت بیشتر ساندویچ پنل پشم شیشه در مقابل تبادل و عبور حرارت رقم چندان بزرگی نیست. از جنبه مقاومت فشاری پشم سنگ تحمل نیروی فشاری بیشتری از پشم شیشه دارد. در مجاورت با حرارت بسیار شدید و دماهای بالا عایق پشم سنگ تا درجه حرارت بسیار بالاتری مقاومت نموده و خواص و عملکرد خود را حفظ می‌کند.
شاید بتوان گفت که مهم‌ترین وجه تفاوت دو این نوع ساندویچ پانل تأثیرات زیست محیطی و اثرات آنها بر سلامتی انسان است. بنا بر باور عمومی کار با پشم شیشه و همجواری با سطوح ساخته شده با این عایق سلامتی انسان را به خطر می‌اندازد و تأثیرات نامطلوبی بر روی طبیعت و محیط زیست بر جای می‌گذارد.
مقایسه دو نوع ساندویچ پانل پشم سنگ و پلی یورتان
در برخی از پروژه‌های ساختمانی اولویت اصلی، ساخت سقف و دیوارهایی است که بتوانند در برابر آتش مقاومت نمایند. برای رسیدن به این هدف دو متریال قابل استفاده هستند. دو نوع ساندویچ پانل پشم سنگ و پلی یورتان کندسوز (PIR) توان ایستادگی در برابر آتش‌سوزی را دارند. اما این دو پنل در سایر ویژگی‌ها متفاوت از هم هستند.
پانل پشم سنگ در مقایسه با ساندویچ پانل پلی‌یورتان وزن بیشتری دارد و از همین رو جابه‌جایی و انتقال آن از کارخانه به محل پروژه نیازمند صرف زمان و هزینه بیشتری می‌باشد. در واقع این ماده دانسیته یا همان چگالی بیشتری نسبت به پلی یورتان دارد. پلی اورتان در مواجهه با رطوبت بهترین عملکرد را دارد و ضمن حفظ کارایی اولیه مانع از نفوذ و سرایت رطوبت به فضای داخلی می‌گردد و بدین ترتیب مانع از زنگ‌زدگی، خوردگی و پوسیدگی سطوح و جداره‌های ساختمان می‌شود.
قیمت ساندویچ پانل پشم سنگ
جنس ماده عایق ساندویچ پانل یکی از عوامل موثر در تعیین قیمت نهایی این متریال است. در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی به علت محدودیت بودجه مهم‌ترین فاکتور برای انتخاب نوع متریال مورد استفاده قیمت آن است. ساندویچ پانل پشم سنگ در مقایسه با سایر انواع پنل ساندویچی قیمت بیشتری دارد. البته همانطور که ذکر شد این متریال در انواع مختلفی تولید می‌شود که از جنبه ضخامت و جنس ورق با هم تفاوت دارند. هر چه ضخامت پانل بیشتر باشد قیمت آن هم بیشتر خواهد بود.
در میان موادی که برای لایه‌های پیرامونی پانل به کار می‌روند ورق گالوانیزه کمترین و ورق آلومینیم بیشترین قیمت را دارد. ورق آلوزینک قیمتی متعادل و البته کارایی بالایی دارد. بررسی‌های نشان می‌دهند که پنل ساندویچی پشم سنگ به طور میانگین قیمت ۱۰٪ بیشتری نسبت به پنل پلی یورتان کندسوز (PIR) با مشخصات (جنس ورق و ضخامت) مشابه دارد. ده درصد تفاوت قیمت بین این دو متریال در پروژه‌های بزرگ که متراژ ساندویچ پانل مورد نیاز بیش از ۱۰۰۰ مترمربع است رقم قابل‌توجهی می‌باشد.
خرید ساندویچ پنل پشم سنگ
اگر در پروژه‌ای تصمیم نهایی، بکارگیری ساندویچ پانل پشم سنگ برای ساخت دیوارها و سقف باشد پیش از خرید این متریال باید مقدماتی را فراهم نمود. همانطور که پیش‌تر ذکر شد پشم سنگ در مواجهه با آب و بخارآب و به طور کلی در مجاورت با رطوبت ضعف دارد و از همین رو برای نگهداری از این متریال باید در محل کارگاه ساختمانی یک انبار مسقف و با کفسازی مناسب برپا نمود تا پنل ساندویچی از تأثیر رطوبت در امان بماند.
برای خرید این متریال ابتدا باید متراژ مورد نیاز را به دقت محاسبه کرد و سپس به ثبت سفارش خرید اقدام نمود. محاسبه و برآورد متراژ ساندویچ پنل مورد نیاز باید بر مبنای نقشه‌های اجرایی (فاز دو) انجام شود تا در هنگام اجرای دیوارها و سقف مشکل کمبود متریال پیش نیاید. هرگونه وقفه در زمان ساخت دیوارها و سقف با پنل ساندویچی پشم سنگ موجب طولانی شدن عملیات اجرایی و همچنین ضعف در نقاط اتصال خواهد شد.
شایان ذکر است که امروزه برخی از تولیدکنندگان برتر ساندویچ پانل در دنیا تولید پنل پشم سنگ را متوقف کرده‌اند. دلیل اصلی این امر مزایای بیشتر، عملکرد بهتر و قیمت مناسب‌تر پانل پلی ایزوسیانورات (PIR) نسبت به پشم سنگ می‌باشد. در حال حاضر خرید ساندویچ پنل پشم سنگ و بکارگیری آن به جز در برخی پروژه‌های خاص مانند کوره‌ها توجیه عملکردی و اقتصادی ندارد.